Documentaire over klokkenluider Frits Veerman, die in de jaren zeventig de atoomspionage bij Urenco naar buiten bracht. waarbij zijn Pakistaanse collega Abdul Khan nucleaire gegevens het land uit smokkelde. Hij werd ontslagen en vocht 40 jaar voor rehabilitatie. Veerman overleed onverwachts op 23 februari 2021.

De spionage door Khan leidt ertoe dat Pakistan zich ongestoord kan ontwikkelen tot atoommacht en uiterst gevoelige informatie wordt doorverkocht aan landen als Iran en Noord-Korea. Dat Veerman de omstreden praktijken van zijn collega aan het licht brengt, wordt hem niet in dank afgenomen. (Inter)nationale en commerciële belangen van politiek en bedrijfsleven gaan schuil achter zijn onthulling. De Nederlandse overheid zou hebben meegewerkt aan het gecontroleerd laten lekken van de geheime gegevens. Wat volgt is een duizelingwekkend rookgordijn dat tot op de dag van vandaag is opgetrokken. Frits wordt koudgesteld door bazen en collega’s. Hij wordt vastgehouden door de voormalige AIVD en moedwillig genegeerd door de overheid wanneer hij om openbaarheid vraagt van documenten die zijn onrechtmatige behandeling kunnen bevestigen. Hij verliest zijn baan en voert sindsdien een niet aflatende strijd om de waarheid boven water te krijgen en zijn naam te zuiveren.

Frans Bromet onderzoekt het morele kompas van de eigenzinnige klokkenluider in het politiek schimmige en geruchtmakende spionageschandaal. Geïntrigeerd door vragen als hoe je je veertig jaar lang kunt vastbijten in een zaak en wat dat met een mensenleven doet, gaat hij met Veerman in gesprek. Hij spreekt betrokkenen van toen en nu zoals SP-kamerlid en initiatiefnemer van de wet die Klokkenluiders moet beschermen, Ronald van Raak. Bromet wil doorgronden wat er ten grondslag ligt aan jarenlange achterkamertjespolitiek, een inlichtingendienst die weigert inzage te geven in het dossier en internationale belangen die blijkbaar prevaleren boven de bescherming van een oplettende burger door zijn overheid. Dat de Nederlandse Staat hierin geen verantwoordelijkheid neemt, drukt letterlijk en figuurlijk zwaar op Veerman. Nog altijd is de dreiging van een atoombom reëel. Zal een eventuele rehabilitatie wel de genoegdoening bieden waar hij al veertig jaar op gewacht heeft?

De documentaire ‘In de ban van de bom’ stemt tot nadenken over de basis van onze democratische rechtsstaat en de verhouding tussen overheid en burger. Het is vooral een moedig en beklemmend portret van een eenling die zijn machtige meerderen ter verantwoording probeert te roepen.

KRO-NCRV – dinsdag 6 april 2021

Kijk In de ban van de bom terug via NPO Start

Poster In de ban van de bom