Documentaire van Walter Stokman over de Nederlandse fotografe Charlotte Dumas (1977), die woont en werkt in New York. Zij is bekend geworden door haar indringende dierenportretten waarin ze de relatie tussen mens en dier onderzoekt en toont hoe wij mensen onze dromen, verwachtingen en angsten in het dier projecteren.

Dumas wordt gevolgd tijdens haar reis met een circus door de Amerikaanse staat Michigan. Ze is geïntrigeerd door de onnatuurlijke rol die dieren in de context van het circusvermaak voor mensen moeten spelen. Er wordt verslag gedaan van haar tocht en haar werk; door de ogen van Dumas bekijken we de wereld van het circus, van de dieren en de verzorgers.

Dumas maakt portretten van dieren: paarden, tijgers, honden, wolven en andere dieren.Dieren die een rol spelen in onze gecultiveerde wereld, waar de mens allerlei verwachtingen en gevoelens op het dier projecteert. Dumas’ foto’s zijn nooit simpelweg afbeeldingen van dieren, het zijn metaforen, waarbij opvalt hoe nobel de portretten ogen, met een sfeervolle lichtval en de mysterieuze blik van de geportretteerde dieren. In de documentaire zien we hoe Dumas haar gedachten en ideeën vertaalt in een portret. Dumas is er van overtuigd dat de kijker makkelijker een relatie met een portret van een dier dan met een portret van een mens opbouwt: dierportretten roepen uiteenlopende emoties op. Dieren zijn veel minder intimiderend en bieden een min of meer blanco canvas voor reflectie.

Charlotte Dumas groeide op in Vlaardingen. Ze ging naar de kunstacademie, werd aangenomen op haar tekeningen, maar koos voor fotografie. Waarom weet ze niet precies. “Nou ja, misschien weet ik het ook wel. Het is gewoon veilig achter een camera. Het is prettig om een camera tussen jou en de wereld te hebben. Het is dan net of je zelf in dat doosje zit.” Het fotograferen zelf gaat voornamelijk op intuïtie. Het lijkt op meditatie: volledig in het hier en nu zijn. “Ja, fotograferen heeft iets heel dierlijks.”

Walter Stokman portretteert Charlotte Dumas op reis, thuis en in de galerie waar haar werk wordt geëxposeerd. Als in een reisverslag zien we hoe Charlotte pitbulls fotografeert bij een dierenasiel in Brooklyn, New York en reizen we met haar mee wanneer ze de dieren van een rondtrekkend circus fotografeert. Door de gesprekken die Charlotte in de film voert, ontvouwen zich langzaam de vragen en motieven die ten grondslag liggen aan haar werk.

AVRO – woensdag 16 september 2009